دندان‌های شیری که در اصطلاح به آن‌ها دندان‌های اولیه نیز گفته می‌شود، معمولاً سفیدتر از دندان‌های دائمی هستند، زیرا سطح کلسیم آن‌ها بیشتر از دندان‌های دائمی است. دندان‌های شیری ممکن است به دلایل مختلف همچون موارد زیر دچار تغییر رنگ شوند:

• مسواک زدن نامناسب: در صورتی که دندان‌ها به نحو مناسب مسواک زده نشوند، سطح دندان ممکن است دچار باکتری (پلاک) شده و این شرایط می‌تواند تغییر رنگ دندان‌ها را به همراه داشته باشد.
• مصرف دارو: مصرف داروهای حاوی آهن همچون مکمل‌های ویتامین می‌تواند باعث لک شدن دندان‌های شیری شود. علاوه بر این مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک تتراسیکلین در طول دوره بارداری یا شیردهی نیز می‌توانند باعث تغییر رنگ دندان‌های شیری کودک شوند.
• وارد شدن آسیب به دندان: تیره شدن دندان می‌تواند در نتیجه خونریزی داخل دندان در نتیجه آسیب وارد شده به آن ایجاد شود.
• ضعیف شدن مینای دندان: مشکلات ژنتیک در ارتباط با تشکیل دندان می‌توانند با تغییر رنگ دندان‌های شیری ارتباط داشته باشند.
• مصرف بیش از حد فلوراید: مصرف منظم آب حاوی فلوراید به همراه مواد غذایی کودک می‌تواند ریسک یا خطر ایجاد خطوط و رگه‌های سفید کم‌رنگ را بر روی دندان‌ها افزایش دهد. در اصطلاح به این مشکل فلوئوروزیس گفته می‌شود.
• بیماری: بعضی کودکان ممکن است با رشد دندان‌های شیری به رنگ قهوه‌ای یا زرد در دهان خود مواجه شوند و این شرایط به‌طور خاص زمانی ایجاد می‌شود که کودک مقدار بیش از حد بیلی‌روبین (bilirubin) در خون خود در هنگام تولد داشته باشد (هیپربیلی‌روبینمی).

آبسه دندان به سرعت در دهان تشکیل می‌شود. در حقیقت گاهی اوقات آبسه فقط با گذشت یک یا دو روز پس از ایجاد عفونت در دهان تشکیل می‌گردد. دو نوع اصلی آبسه به شرح زیر هستند:

•   آبسه لثه (که تحت عنوان آبسه پریودنتال نیز شناخته می‌شود) معمولاً در نتیجه ایجاد عفونت در فضای بین دندان و لثه ایجاد می‌شود. به این ترتیب در افراد دچار بیماری شدید پریودنتال، باکتری‌ها می‌توانند زیر خط لثه و در محل استخوان جمع شوند.
•  آبسه مرتبط با دندان (که تحت عنوان آبسه پریاپیکال نیز شناخته می‌شود) در داخل دندان ایجاد می‌گردد. این شرایط اغلب زمانی مشاهده می‌شود که عصب دندان از بین برود. این نوع آبسه در نوک ریشه دندان ایجاد شده و در بافت استخوانی اطراف آن پخش می‌شود.

در حدود ۸۵% کودکان دچار بوی بد دهان دارای مشکلات خاص دهان و دندان هستند. بیماری لثه، پوسیدگی دندان، تشکیل تومور در دهان، خشکی دهان، و تجمع باکتری‌ها بر روی زبان، برخی دلایلی است که معمولاً باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. به این ترتیب استفاده از دهان‌شویه برای از بین بردن بوی بد دهان در هنگامی که کودک دچار مشکلات خاص دهان و دندان باشد، معمولاً فقط مشکل را مخفی کرده و آن را درمان نمی‌کند. به همین خاطر در صورتی که کودک شما به‌طور مزمن دچار بوی بد دهان است، لازم است با دندان‌پزشک برای تشخیص علت ایجاد مشکل ملاقات شود.

پوسیدگی دندان نشان دهنده تخریب مینای دندان است. این شرایط ممکن است در کودکان، نوجوانان و افراد بزرگسال مشاهده شود. به این ترتیب یک لایه چسبنده از باکتری به صورت مداوم و ماندگار بر روی دندان‌ها ایجاد می‌شود. هنگامی که فرد مواد غذایی یا نوشیدنی‌های حاوی قند مصرف می‌کند، باکتری‌های موجود در پلاک این مواد قندی را مصرف کرده و در نتیجه این فرآیند در دهان اسید ترشح می‌شود. این اسید در ادامه به مینای دندان حمله کرده و آن را از بین خواهد برد. ضخامت پلاک ایجاد شده بر روی دندان‌ها می‌تواند باعث شود اسید ترشح شده توسط باکتری‌ها به صورت بلندمدت در معرض تماس با دندان‌ها قرار گرفته و با گذشت زمان باعث تجزیه و از بین رفتن مینای دندان شود. به این ترتیب با گذشت زمان فرد با پوسیدگی دندان مواجه می‌شود.
عقب‌رفتگی لثه‌ها از روی دندان‌ها در هنگامی که با افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه همراه شود، می‌تواند باعث شود ریشه‌های دندان در معرض تشکیل پلاک قرار گیرد. ریشه‌های دندان با پوششی به نام سمنتوم پوشانده شده که یک بافت نرم‌تر نسبت به مینای دندان است. این ماده مستعد ایجاد پوسیدگی است و حساسیت بیشتری به گرما، سرما و یا تماس دارد.

تشکیل جوانه دندان‌های شیری از زمان جنینی آغاز می‌شود. بنابراین نوع تغذیه و مصرف داروها در حین بارداری می‌تواند در ساختار دندان شیری نوزاد تاثیر بگذارد. شروع رویش دندان‌های شیری از 4 تا 18 ماهگی ممکن است متغیر باشد و زود یا دیر بودن آن جای نگرانی ندارد.البته در صورت تاخیر زیاد  در رویش دندانها باید از نظر کارکرد نرمال  غده تیروئید کودک چک شود. آخرین دندان شیری هم حدود 3-2 سالگی در می‌آید. رویش دندان باعث ایجاد التهاب و احساس فشار و خارش در لثه می‌شود که برای راحت‌تر شدن کودک می‌توان ژل‌های مخصوص، وسایل دندانی و داروهای خوراکی با نظر دندانپزشک استفاده کرد. در هر فک باید 10 دندان شیری درآید که جمعاً20 عدد می‌شود. اولین مراجعه به دندانپزشک باید در 1 سالگی انجام شود و سپس هر 6 ماه یکبار   چک آپ انجام گیرد.

نام‌گذاری دندان‌های شیری از خط وسط هر فک به سمت عقب به ترتیب D,C,B,A می‌باشد.

A: دندان‌های پیشین که در وسط هر فک هستند 2 عدد بالا و 2 عدد پایین.

B: دو دندان کناری که مجاور دندان‌های پیشین هستند.

C: دندان‌های نیش پس از دندان‌های کناری

D: دندان‌های آسیایی اول که کوچکتر است.

E: دندان‌های آسیایی دوم که بزرگتر است.

زمان افتادن دندان‌های شیری به ترتیب زیر است:

دندان‌های B و A بالا و پایین ، 7-5 سالگی

دندان‌های C ، 10 – 8 سالگی

دندان‌های E و D 12- 10 سالگی

     بنابراین دندان‌های E و D دیرتر از بقیه می‌افتند و احتمال خراب شدن آن‌ها هم بیشتر است اما نباید زودتر از موعد کشیده شوند چون باعث ایجاد بی‌نظمی در دندان‌های دائمی می‌شوند. اگر بدلیل پوسیدگی خیلی زیاد و عدم امکان ترمیم دندان مجبور به کشیدن زود هنگام آن شدیم حتماً باید در فضای خالی آن فضا نگهدار ساخته و گذاشته شود و تا هنگام رویش دندان دائمی، محل خالی را نگه دارد.

تشکیل جوانه دندان‌های دائمی در سنین 3-2 سالگی شروع می‌شود. بنابراین نوع تغذیه و داروهایی که ممکن است مصرف شود و احیاناً ضربه خوردن دندان‌های شیری در این سنین تا 12 سالگی بر شکل‌گیری دندان‌های دائمی تاثیر گذار است.

رویش دندان‌های دائمی از6-5 سالگی و با لق شدن دندان‌های شیری جلویی فک پایین آغاز می‌شود.نکته مهم برای افتادن 4 دندان شیری جلویی فک پایین این است که اول دنداهای اصلی از پشت در می آیند و پس از چند هفته تا چند ماه تازه دندانهای شیری جلویی می افتند. 4 دندان پیشین در فک پایین و 4 دندان پیشین در فک بالا تا 8 سالگی درمی‌آیند. دندان‌های نیش و آسیا هم تا 12 سالگی رویش می‌یابند. نکته مهم، رویش دندان آسیای اول دائمی در سن 6 سالگی و در پشت آخرین دندان شیری است که برخی والدین به تصور این که دندان شیری است به آن توجهی نمی‌کنند. این دندان باید بلافاصله پس از رویش کامل، تحت روش پیشگیری شیاربند(Fissure Sealant) قرار گیرد تا دچار پوسیدگی زودهنگام نشود.

به مرور تا 12 سالگی تمام دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری می شوند. در این سن 14 دندان در هر فک وجود دارد. دندان های عقل بین 18 تا 24 سالگی رویش پیدا می کنند و چنانچه به شکل درست و در فضای کافی قرار نگیرند باعث ایجاد درد و التهاب شده، بهتر است کشیده یا جراحی شوند.  وجود دندانهای عقل نهفته در زیر لثه ممکن است باعث ایجاد یک نوع کیست در دور دندان شود. بنابراین بهتر است دندان های عقل نهفته را هرچه زودتر با جراحی خارج کرد.لازم به ذکر است کج شدن و نامرتبی دندان ها به دلیل فشار ناشی از رویش دندان عقل از نظر علمی مردود بوده و اگرچه از نظر زمانی ممکن است ایجاد نامرتبی و رویش دندان عقل همزمان باشند ولی ارتباطی به هم ندارند.