ارتودنسی یکی از شاخه های دندانپزشکی است که موقعیت فکها و دندانها را که در موقعیت نامناسبی نسبت به یکدیگر قرار دارند، اصلاح مینماید. تمیز کردن دندانهای کج و دندانهایی که با یکدیگر همراستا نیستند، دشوارتر است و احتمال پوسیدگی دندان و بیماری لثه افزایش می یابد. همچنین این وضعیت باعث افزایش فشار بر عضله های مسئول جویدن میشود که منجر به سردرد، سندرم اختلال مفصل گیجگاهی فکی و درد شانه، گردن و کمر میگردد. هنگامی که دندانها کج بوده و در راستای مناسب قرار ندارند، زیبایی چهره را نیز تحت تأثیر قرار میدهند.
فواید درمان ارتودنسی شامل سلامت دهان، زیبایی چهره و دندانها و افزایش طول عمر دندانها میباشد.
متخصصی که در این زمینه کار میکند ارتودنتیست نام دارد. ارتودنتیست دو یا چند سال پس از تحصیلات دندانپزشکی عمومی، در زمینه درمانهای ارتودنسی آموزش میبیند.
از کجا بدانیم نیاز به درمان ارتودنسی داریم؟
تنها ارتودنتیست یا دندانپزشک میتواند مشخص کند آیا شما باید درمان ارتودنسی انجام دهید یا نه. براساس ابزارهای تشخیصی که شامل معاینه کامل دهان و دندان، قالب گیری، عکسهای پرتوی ایکس و غیره میباشند مشخص میشود آیا درمان ارتودنسی برای شما مفید است یا خیر.
افرادی که مشکلات زیر را دارند میتوانند از درمان ارتودنسی بهره ببرند:
اوربایت – اوربایت وضعیتی گفته میشود که در آن دندانهای جلویی بالایی خیلی جلوتر از دندانهای جلوی پایینی قرار میگیرند.
آندربایت – آندربایت بر خلاف اوربایت به وضعیتی گفته میشود که در آن دندانهای جلویی پایینی جلوتر از دندانهای جلویی بالایی قرار میگیرند.
کراس بایت – هنگامی که دندانهای بالایی کمی جلوتر از دندانهای پایینی (هنگام بسته بودن فکها) قرار نداشته باشند، کراس بایت وجود دارد.
اوپن بایت – در صورتی که هنگام بسته بودن فکها بین سطح جونده دندانهای جلویی و یا بالایی فاصله وجود داشته باشد به آن اوپن بایت گفته میشود.
عدم تقارن خط میانی – در صورتی که خط میانی دندانهای بالایی با خط میانی دندانهای پایینی انطباق نداشته باشد، به آن جا به جایی یا عدم تقارن خط میانی گفته میشود.
فاصله بین دندانها – وجود فاصله بیش از اندازه نرمال بین دندانها باید با درمان ارتودنسی اصلاح شود.
شلوغی و کجی دندانها – در صورتی که فضای کافی در قوس دندانی وجود نداشته باشد، همه دندانها نمیتوانند در جایگاه درست به صورت صاف قرار بگیرند در نتیجه ممکن است چرخیده و یا به سمت خاصی انحراف پیدا کنند و یا به طور کل از جایگاه نامناسبی بیرون بزنن
درمان ارتودنسی چه کاری انجام میدهد؟
انواع مختلف وسیله های ارتودنسی اعم از ثابت و متحرک، برای کمک به حرکت دادن دندانها و صاف و همراستا کردن آنها، پرورش عضلات و تسریع در رشد فکها طراحی شده اند. این وسیله های ارتودنسی با اعمال ملایم به دندانها و فکها کار میکنند. شدت مشکل، تعیین کننده برنامه درمانی و رویکرد مورد استفاده است.
انواع ارتودنسی:
چند سال پیش، بریسها، براکت های فلزی بودند که هنگام نصب کاملا قابل دیدن بودند هرچند این وضعیت دیگر نباید برای شما مشکل ایجاد کند.در اینجا انواع ارتودنسی و به شما معرفی خواهیم کرد.
ارتودنسی نامرئی:
درمان جدیدی مانند ارتودنسی نامرئی یا شفاف وجود دارد .در این روش قالبهای لاستیکی شفافی که روی دندانها قرار می گیرند،کار سیم و براکتها را انجام می دهند.
روشهای دیگری نیز مانند بریسهای سرامیکی وجود دارد. بریسهای سرامیکی ساخته شده ازسرامیک یا کامپوزیت هستند، که برای بزرگسالانی که تمایلی به داشتن بریسهای قابل دیدن ندارند مورد عالی و مناسبی است.
ارتودنسی لینگوال:
در این روش براکتهای ارتودنسی ثابت در پشت دندانها (سمت زبان و سقف دهان) نصب می شوند و در نمای بیرونی دندانها چیزی دیده نمی شود.
ارتودنسی متحرک:
برای درمان مداخلهای، که از یک صفحه پلاستیکی که سقف دهان را میپوشاند و سیمهای فلزی که به دندان های مختلف متصل است ساخته شده است. این بریسها برای انجام حرکات محدود دندان در کودکان ۷ تا ۱4 سال استفاده میشود. آنها اغلب به عنوان مرحله اول قبل از ثابت شدن استفاده میشود.
ارتودنسی ثابت:
که اغلب با براکت های فلزی با دوام و قوی به دندان ها متصل شده و با سیم وصل میشوند. سیم در بریسها که توسط مکانیسم اسلاید در جای خود نگهداری میشود، کار میکند تا دندانها را به سمت جایگاهشان جابجا کند.
براکت ارتودنسی دیمون:
بریسهای ارتودنسی سریع و ثابتی هستند که در آنها از یک مکانیزم منحصر بفرد اصطکاک کم استفاده میشود که اصطکاک و چسبندگی ناشی از بریسهای مرسوم را به حداقل میرساند.در این نوع براکتها از اورینگ های لاستیکی در دور سیم استفاده نمی شود که خود عاملی است در جهت کاهش اصطکاک بین دندان در حال حرکت و سیم ارتودنسی.
متخصصین ارتودنسی به شدت توصیه میکنند که محافظهای دهان هنگام بازی کردن ورزشهای تماسی (حتی ترامپولین و دوچرخه سواری) استفاده شوند. در صورتی که فرزند شما بریسهای ثابت دارد، میتواند محافظهای دهانی مخصوصی داشته باشد که برای قرار گرفتن دور بریسها طراحی شدهاند.